SPIS TREŚCI


ŻYLAKI KOŃCZYN DOLNYCH



Co to są żylaki?

Żylaki najczęściej kojarzone są z niekorzystnie wyglądającymi zmianami widocznymi na nogach. W rzeczywistości żylaki to objaw choroby żył, w której doszło do uszkodzenia ściany naczynia oraz zastawek. Uszkodzenia te powodują, że przepływ krwi w naczyniu jest zaburzony, a sama żyła jest poszerzona, przez co staje się wyraźnie widoczna przez skórę, a wręcz powoduje powstanie wypukłości i odkształcenia skóry. Zmiany te zwykle obserwuje się na kończynach dolnych, a częstość ich występowania jest wyższa u kobiet niż u mężczyzn. Żylakom najczęściej towarzyszą inne dolegliwości takie jak uczucie ciężkości nóg, obrzęki wieczorne, skurcze w nocy czy zespół niespokojnych nóg.


Jak powstają żylaki?

Żyły powierzchniowe kończyny dolnej tworzą skomplikowaną siatkę zapewniającą prawidłowe ukrwienie skóry i innych tkanek kończyny. Krew z tej siatki odprowadzana jest poprzez główne pnie żylne w kierunku serca. Niewydolność tych właśnie głównych pni żylnych powoduje, że krew zamiast być sprawnie odprowadzana z żył częściowo cofa się z powrotem do kończyny obciążając tym samym układ żylny. W efekcie niewystarczający odpływ krwi z żył powoduje wzrost ciśnienia, a tym samym poszerzanie się i uszkadzanie żył prowadzące do powstania żylaków. Za czynniki zwiększające ryzyko tworzenia się żylaków uważa się stojący lub siedzący styl życia, palenie papierosów, a także predyspozycje genetyczne.


Czym skutkuje zaniechanie leczenia żylaków?

Warto zwrócić uwagę, że leczenie żylaków często postrzegane jako zabieg wyłącznie kosmetyczny, a w rzeczywistości ono jest przede wszystkim ważne dla zdrowia. Żylaki są bowiem objawem przewlekłej choroby żylnej, która w swoim naturalnym przebiegu może doprowadzać do znaczących zaburzeń krążenia powodujących powstawanie obrzęków, przebarwień, owrzodzeń i niegojących się ran. W skrajnym przypadkach zaniechanie leczenia żylaków może doprowadzić nawet do amputacji kończyny. Patologie mogą brać swój początek w nieleczonych żylakach, które przez nieprawidłowy przepływ krwi, obciążają sąsiednie żyły doprowadzając do ich zniszczenia. Aby uniknąć efektu domina i nadmiernego rozprzestrzeniania się żylaków warto podjąć się leczenia na wczesnym etapie choroby.

Drugą groźną chorobą, której czynnikiem ryzyka są żylaki, jest żylna choroba zakrzepowo-zatorowa. Zakrzepica żył głębokich to stan, w którym w żyle dochodzi do powstania zakrzepów powodujących niedrożności tej żyły. Przypadłość ta dotyczy najczęściej kończyn dolnych, a jej objawami są m.in. obrzęk, ból i ocieplenie kończyny. Ponadto skrzeplina powstająca w żyle może się oderwać i przemieścić się do płuc, gdzie spowoduje zatorowość płucną. Zatorowość płucna to bardzo niebezpieczna choroba, gdyż jej śmiertelność nawet przy prawidłowym leczeniu i pełnej dostępności nowoczesnej medycyny wciąż wynosi nawet 10%. Poprzez leczenie żylaków stanowiących czynnik ryzyka powstania tej choroby realnie zmniejszamy prawdopodobieństwo je wystąpienia.


USUWANIE ŻYLAKÓW



Jak leczy się żylaki kończyn dolnych?

Obecnie w medycynie stosuje się kilka metod leczenia żylaków:

  • operacyjne wycięcie żyły - operacja metodą Babcocka
  • ablacja laserowa - wewnątrznaczyniowa metoda zamykania żyły światłem lasera
  • skleroterapia - ostrzykiwanie płynem obliterującym sklejającym ściany naczynia
  • wewnątrznaczyniowa ablacja falami radiowymi
  • miniflebektomia - usunięcie drobnych żył przez niewielkie nacięcia w skórze

Warto wspomnieć, że nie wszystkie metody stosowane do usuwania żylaków nadają się do usunięcia przyczyny ich powstawania. Jedną z metod dającą możliwość usunięcia przyczyny powstania, a dzięki temu minimalizującą ryzyko nawrotów, jest ablacja laserowa. Zabieg ten można uzupełnić zabiegiem skleroterapii celem zamknięcia pomniejszych żył po usunięciu żyły zasilającej.


Czy usuniecie żyły powoduje pogorszenie ukrwienia kończyny?

Wręcz przeciwnie. Usunięcie żyły, która ma niewydolne zastawki, poprawia krążenie w kończynie, a w przypadku wystąpienia niegojących się owrzodzeń usunięcie jest wręcz niezbędne do przywrócenia prawidłowego krążenia umożlwiającego wygojenie się rany. Co leży u podstaw takiego stanu? Zadaniem żyły jest odprowadzanie krwi z nogi do serca. W chorych żyłach często przepływ ten jest zaburzony, a krew cofa się, a więc płynie w przeciwnym kierunku (od serca do nogi). W takim przypadku żyła nie tylko nie spełnia swojej funkcji, ale dodatkowo obciąża wszystkie pozostałe żyły wtłaczając do nich nadmiar krwi. Niejednokrotnie powoduje to, że żyły, które jeszcze są zdrowe ulegają zniszczeniu na skutek przewlekłego przeciążenia. W ten sposób nieprawidłowe krążenie w jednej żyle powoduje, że krążenie w całej nodze jest zaburzone. Usunięcie nieprawidłowo działającej żyły przywraca fizjologiczne krążenie w kończynie.


Czy po zabiegu usuwania żylaków zdarzają się nawroty?

Istotnym czynnikiem wpływającym na częstość nawrotów jest fakt, czy wraz z żylakami usunięta została przyczyna ich powstawania, a więc niewydolna żyła zasilająca żylaki (najczęściej odpiszczelowa lub odstrzałkowa). Częstotliwość nawrotów przy prawidłowo przeprowadzonym zabiegu obejmującym usunięcie przyczyny wynosi ok. 20-30% w ciągu 5 lat. Warto zaznaczyć, że częstotliwość nawrotów w przypadku, gdy zabieg nie obejmował usunięcia przyczyny wynosi aż 75% w ciągu 5 lat, a więc jest niemalże trzy razy wyższa. W zdecydowanej większości przypadków przyczyna żylaków jest usuwalna, dlatego też decydując się na zabieg warto wybrać metodę, która umożliwi usunięcie przyczyny (np. zabieg ablacji laserowej EVLT lub operację tradycyjną metodą Babcocka).


LASEROWE USUWANIE ŻYLAKÓW - EVLT



Dlaczego warto wybrać metodę laserowego leczenia żylaków?

Usuwanie żylaków małoinwazyjną metodą ablacji laserowej ma wiele zalet:

  • może być realizowane w trybie ambulatoryjnym w zakresie chirurgii jednego dnia, a więc nie wiąże się z dłuższym pobytem w szpitalu
  • zabieg nie jest bolesny, co pozwala na uniknięcie znieczulenia ogólnego. Podczas zabiegu stosuje się jedynie znieczulenie miejscowe
  • Metoda pozwala na szybki powrót pacjenta do normalnego funkcjonowania - już w dniu zabiegu pacjent może wykonywać większość codziennych czynności
  • Podczas zabiegu nie dochodzi do utraty krwi
  • Zabieg nie pozostawia ran ani blizn

Jest to metoda bezpieczna, a jej skuteczność wynosi ponad 99%.


Jakie są wskazania do przeprowadzenia zabiegu?

Podstawowymi wskazaniami do przeprowadzenia zabiegu są objawy, na które uskarża się pacjent - uczucie zmęczenia, skurcze nocne, obrzęki, jak również duże widoczne żylaki na podudziu. Lekarz może zalecić wykonanie zabiegu również w przypadku stwierdzenia niewydolności żyły odpiszczelowej, a szczególnie w przypadku, gdy ta niewydolność postępuje i dochodzi do uszkadzania kolejnych żył w kończynie. Bezwzględnym wskazaniem do zabiegu w późnym okresie choroby jest pojawienie się niegojących się owrzodzeń. W tym przypadku wykonanie zabiegu warunkuje możliwość zagojenia tych owrzodzeń.

Wskazaniem do zabiegu usuwania żylaków mogą być również choroby współistniejące pacjenta takie jak stany nadkrzepliwości krwi lub przebyta zakrzepica żył głębokich. Zarówno żylaki jak i wymienione choroby stanowią bowiem czynniki ryzyka wystąpienia zatorowości płucnej. Jeśli pacjent cierpi na obie choroby jednocześnie lub ma inne dodatkowe czynniki ryzyka jak palenie papierosów czy stosowanie antykoncepcji hormonalnej, to dochodzi do kumulacji ryzyka i prawdopodobieństwo wystąpienia zatorowości płucnej znacząco wzrasta. W takim przypadku zaleca się prawidłowe leczenie przewlekłej choroby żylnej (w tym zabiegowe usunięcie żylaków) celem redukcji jednego z czynników ryzyka.


Czy każde żylaki mogą być usuwane laserowo?

Choć metoda jest skutecznie stosowana w wielu przypadkach, to istnieją wyjątki, dla których preferowaną metodą jest operacja klasyczna. Taka sytuacja może mieć miejsce w przypadku:

  • żylaków nawrotowych u pacjentów, którzy wcześniej byli operowani metodą klasyczną
  • bardzo dużych żylaków
  • specyficznej anatomii żyły odpiszczelowej
  • żylaków zasilanych z tzw. żył przeszywających

Przeciwwskazaniami do zastosowania laserowej ablacji jest również uczulenie na środek znieczulający.


Na czym polega kwalifikacja do zabiegu laserowej ablacji żylaków?

Podczas wizyty kwalifikacyjnej lekarz przede wszystkim ustala, czy pacjent ma wskazania do zabiegu. Wykonuje się to na podstawie wywiadu z pacjentem, zgłaszanych dolegliwości oraz badania kończyny. Badanie fizykalne i wywiad najczęściej uzupełnia badanie USG Doppler z określeniem anatomii żylaków. Pozwala ono na potwierdzenie możliwości zastosowania laserowej ablacji jako metody leczenia żylaków. W niektórych sytuacjach, gdy leczenie laserowe jest możliwe, lekarz może zalecić wykonanie operacji klasycznej.


Przygotowanie do zabiegu laserowego usuwania żylaków

Zabieg EVLT (laserowego usuwania żylaków) nie wymaga skomplikowanego przygotowania ze strony pacjenta. W dniu zabiegu można spożywać normalne posiłki pamiętając, żeby ostatni z nich spożyć nie później niż dwie godziny przed zabiegiem. Zaleca się również zażyć stosowane codziennie leki zgodnie z zaleceniami lekarza, który je przepisał. Dotyczy to również leków przeciwkrzepliwych, choć te powinno się zażyć dopiero wieczorem po zakończonym zabiegu. Przygotowanie samej kończyny do zabiegu ogranicza się do zabiegów higienicznych oraz usunięcia owłosienia na całej kończynie wraz z pachwiną.


Przebieg zabiegu laserowego usunięcia żylaków

Podczas zabiegu pacjent przebywa w pozycji leżącej. Zabieg rozpoczyna się badaniem USG i zaznaczeniem wybranych punktów anatomicznych na nodze pacjenta. Są to punkty kluczowe do wykonania ablacji laserowej oraz ustalenia miejsca dostępu, a wiec miejsca wprowadzenia do żyły włókna laserowego. W kolejnym kroku kończyna jest dezynfekowana na całej długości, a pole operacyjne jest zabezpieczane jednorazowym sterylnym obłożeniem. Następnie z wkłucia wykonywanego najczęściej w okolicy stawu kolanowego lekarz dostaje się do wnętrza żyły, do której wprowadza włókno laserowe. Kolejnym etapem jest podanie środka znieczulającego wzdłuż całego przebiegu żyły. Jego zadaniem jest nie tylko zwalczanie dolegliwości bólowych, ale również obkurczenie żyły i fizyczna ochrona okolicznych tkanek przed oparzeniem. Po podaniu środka znieczulającego żyłę wypala się od środka laserem. Skóra po usunięciu włókna laserowego z żyły nie wymaga szycia, a po zabiegu pozostaje wyłącznie kropka w miejscu wkłucia.

Zabieg może być uzupełniony o skleroterapię żylaków. Oznacza to, że oprócz odcięcia żyły zasilającej żylaki, można pozostałe żylaki ostrzyknąć specjalnym płynem sklejającym ich ściany. Alternatywnie można je usunąć z bardzo małych nacięć skóry, co nazywane jest minifleboktomią. W większości przypadków zaleca się jednak, aby decyzję o zabiegu uzupełniającym podjąć na wizycie kontrolnej przynajmniej miesiąc po pierwszym zabiegu. Spowodowane jest to faktem, że usuniecie przyczyny powstania żylaków, a więc żyły, która je zasila, najczęściej powoduje samoistne zapadnięcie się pozostałych żylaków na tyle, że pacjentowi już nie przeszkadzają.


Ile trwa zabieg laserowegi usuwania żylaków?

Wykonanie samego zabegu trwa od 45 minut do godziny na jedną nogę. Nie mniej jednak czas niezbędny do przygotowanie do zabiegu, mapping żylaków oraz odpoczynek po zabiegu powodują, że całościowy czas spędzony w klinice wynosi około dwie godziny. Jeżeli decydujemy się na zabieg na dwóch nogach jednocześnie, to czas ten może się przedłużyć do około trzech godzin.


Jakie są zalecenia po zabiegu EVLT?

Po zabiegu nie ma przeciwwskazań ani ograniczeń związanych z aktywnością fizyczną. Pacjent może opuścić klinikę już po około godzinie od zakończenia zabiegu. W dniu zabiegu zaleca się odpoczynek z uniesioną kończyną, jednak możliwe jest również chodzenie w zakresie niezbędnym do wykonywania niezbędnych czynności codziennych. Możliwość powrotu do pracy zależy od jej charakteru, jednak najczęściej można do niej wrócić już w następnym dniu po zabiegu. Warto zaznaczyć, że tuż po zabiegu nie zaleca się prowadzenia samochodu. Miejscowe znieczulenie może powodować tymczasowe zaburzenia czucia w operowanej kończynie, co może wiązać się z utrudnieniem w prowadzeniu pojazdu.

Dla uzyskania najlepszego efektu wykonanego zabiegu pacjent powinien przez okres wskazany przez lekarza nosić specjalne uciskowe pończochy. W wybranych przypadkach lekarz może również zlecić czasowe pobieranie zastrzyków w ramach profilaktyki przeciwzakrzepowej.


Jakie są oczekiwane efekty zabiegu usunięcia żylaków?

Najważniejszym oczekiwanym efektem zabiegu jest zamknięcie niewydolnej żyły zasilającej żylaki (odpiszczelowej lub odstrzałkowej) powodujące zapadnięcie się pozostałych pomniejszych żylaków oraz przywrócenie prawidłowego krążenia w układzie żylnym kończyny. Odczuwalnym efektem dla pacjenta powinno być zmniejszenie się innych dolegliwości takich, jak uczucie ciężkości czy skurcze nocne. W przypadku pacjentów w zaawansowanym stadium choroby z owrzodzeniem zabieg powinien umożliwić prawidłowe wygojenie się owrzodzenia.


Czy po zabiegu mogą wystąpić powikłania?

Jak przy każdym zabiegu powikłania są opisywane, jednak należą do rzadkości. Najczęściej występującym powikłaniem jest uczucie dyskomfortu w przebiegu żyły w okresie kilku do kilkunastu dni po zabiegu. Spowodowane jest to faktem powstania blizny podskórnej w miejscu wypalonej żyły, której obecność odczuwana jest czasami jako uczucie ciała obcego w tkance podskórnej. Objaw ten najczęściej ustępuje samoistnie po kilkunastu dniach od zabiegu. Wśród innych powikłań zdarzają się przebarwienia na skórze, a w rzadkich przypadkach może dojść do punktowego oparzenia skóry laserem. Sporadycznie po zabiegu dochodzi do zakrzepicy żył głębokich, jednak przypadłość ta opisywana jest jako występująca bardzo rzadko.